top of page

2. Tale of the catboy

 

Collected from:

Pawel Ignat́ič Simpajew - ut́ə́ŋ-kuli påo̰l(əŋ ko̰m) (Кузяева) - 18 April 1889

 

Source:

Munkácsi Bernát –  Kálmán Béla (1892–1902, 1952, 1963): Vogul népköltési gyűjtemény I-IV, II/1, II/2, III/1, III/2, IV/1, IV/2. Akadémiai Kiadó, Budapest. 

 

IV. (351-356)

 

mišä́k-pū majt

 

1. jukä́nət ä́nčuk å̄lst, ko̰jǻst. uk níw-ǟmpä́n ål, uk níw-

mišä́kän ål. tīní-klårǻn ī́kəmíŋət. jukä́ti åmǻĺt́å̄l: « ä́ńčuk, täutné

míńən ko̰l äləslo̰ŋ! « ä́ńčuk wänpə́l tä́utné mińä́s, kit́ å̄́ršən ko̰ští

sårt älä́s. sårtím ūstil, jú-ko̰tmó̰ko̰ts, jukä́tin ju jis. sårt pītə́ŋ

naukótst. po̰tǻn po̰nšås, täjméjist, kó̰l-ńålíl ǟmpä́n mišä́kän

täítstän. šåk kōrmǻnnåt kikrə́l sōstǻ ti sǻrt-ko̰lnǻl. jukä́-pǟlt pū

tīls, ǟmp kǟ́r-äppū́ ńåts, mišä́k kǟ́r-mišä́k-pū tåtǻs. jámp-lätə́l

jänúmlēt. jänúkiu sōstǻ, kōrəm jū́-puńśít åmǻĺt́åktlēt: « iń māt

mǟ-ut́in wó̰uŋ ätä́mət-jitəl kå̄́ntlåktó̰ŋ mińíu-t́e! » ĺåŋnǻ mińä́st.

2. tə̄́-mińä́st, tə̄́-mińä́st, úk-mət-čö́ut kōrə́m ĺåŋ-kåsən

jóktsət. ti kōrəm ĺǻŋ-kås-på̄kt ĺåpǻ tōńśi. ĺåpǻt kåt kånším ål:

ńumǻs-pǟl ĺåk-sei mińə́ŋ - äčä́l, ålmǻk-pǟl ĺåk-sei mińəŋ - jǟtə́l, tīní-

kår ǟ kåntó̰ŋ, ńə́rjət ĺåk-sei mińə́ŋ ut́tə́l, äjní-kår ǟ kåntó̰ŋ.

mišä́k-pū åmǻĺt́ål: « jū-pūt́! kot ĺåk-sei mińíu iń?! » jū-pūt́ åmǻĺt-

lēt, « ńumǻs-pǟl ĺåk-sei mińíu! » tōńśíŋiś mińä́st, tä́lkiś mińä́st,

surú tä́ut-pǻkən joktst. tä́ut säptə́l pǟŋ-kår, šupú kå̄ltə́rəm ńårtím

äńčíu. awrə́k-pöŋət muś kul wṓnə, ti muś kulné jú-tōstǻ. mišä́k-pū

åmǻĺt́ål: « ǟmp-pū, nöu kåltə́rəm-ǻšən kåråúlåtó̰ŋ míńən, kǻrå-

tən, kəlä́ wǟ́rən kotəl ǻləp ätä́mət ilä́ntlēt ti kåltərəm åš-šei! »

ǟmp-pū mińä́s, ī-jət lōpi-šišné íl-ko̰jǻs. misä́k-pū ī-jət kun-kǟls,

kårǻtål: kåltə́rəm-ǻšt äk-kån ī́kəm. tuk mińä́s iń kåltə́rəm-ǻšən,

kåråúlatím wṓnə.

3. šåu wōnǻs-əm čolǻ wōnǻs, úk-mət-čö́ut kōrəm pöŋəp äsrä́il

uĺə́k-lo̰-ǻšt-jǟnt kåltə́rəm-ǻst. lo̰ kåltə́rəm-ǻšt íl-surə́ntəkts, íl-

šänšílts. kōrəm pöŋə́p äsrä́il kit́úläl lo̰tə́nål: « ńokó̰r-mǟs íl-šänšílt-

sən, äm ńumǻs lo̰m? núŋək-pö́ŋən äčä́l kiškä́llēn, əntä́m äm-pöŋəm?

mäŋú äló̰ŋ ti mā-ut́t äk-kån īkəm. » mišä́k-pū åmǻĺt́ål: « kunä́k

ī́kəm nūn äló̰ŋ ?! » äm ǻlēm. ä́m-jitə́ləm pūkǻto̰ŋ jä́jin! » - « ńokó̰r

nöu ä́m-jitə́ləm wōkkóten, nöu iń-pəl ärúlt wər-kår å̄́sən, äm nöúnmi

uk polt jú-ńeléjiləm! » - « pöŋəm lo̰šmə́ŋ-kår, ä́mək kämĺä́-kår

å̄́səm, nūn ju ǟ tīŋ ämä́nmi! » måktǻnto̰ŋ naukótst. kōrəm pöŋə́p

äsrä́il åmǻĺt́åktål: « ti tä́ut-awrə́k-pöŋət uksáiĺ å̄rtə́n-jå̄mə́l ål, t́åm,

puwǻsəu! kot-kår ärún puwǻśə ko̰šó̰n? » kōrə́m pöŋə́p äsrä́il

puwǻsəs, jāmə́l lo̰u tälné íl-älméjus. « iń nöu pūn, sånǻtåktən! » -

lǟnt äsrä́il. mišä́k-pū puwǻsəs, jāmə́l lo̰-tó̰mo̰r-äít tälné íl-puwǻsus

jårə́nål. pūkǻto̰ŋ naukótst. ílmiś tåtúlåktlēt, mišä́k-pūne äsrä́il

íl-iŋkälä́liu. kōrə́m pöŋí śåk tǻrək-šöurús, ut́-kə̄r jú-wåktjǻtus. tit́í

juní-pǟlt mišä́k-pū jú-mińä́s, juwä́nä-pūt muś kult ko̰jēt.

4. māt īné jukä́-pū kitä́ntiu kåltə́rəm-ǻšən kåråúlåto̰ŋ. jukä́-

pū kǟls, lōpí- šišné íl-kojǻs. ī-jət pǟlú mišä́k-pū ås kún-kǟlä́nt,

kåltə́rəm-ǻšən kårǻtål: äk-kån ī́kəm. tuk wōntǻnt kåråúlåto̰ŋ

šåu wōnǻs-əm čolǻ wōnǻs, úk-mət-čö́ut ńilí pöŋə́p äsrä́il jǟnt. mišä́k-

pū tī́kəs jokts. lo̰tə íl-surə́ntəkts. äsrä́il kit́úläl: « ńumǻs lo̰m ńokó̰r-

mǟs íl-surəntəktlēn? núŋək-pöŋən äčä́l kiškä́lo̰ŋ wǟ́tlēn, əntä́m äm-

pöŋəm äčä́l kiškä́lo̰ŋ wǟ́tlēn? mäŋú älə́p ti mā-ut́t ī́kəm! » - « nin

ī́kəm, äm ǻlēm! » lǟnt mišä́k-pū - « naukótəu pūkǻto̰ŋ! » -

« ǟk! » - lǟnt äsrä́il - « ti awrə́k-pöŋət ålə́n-jǻmə́l wṓnə, ajólt ti

jǻmə́l puwǻsəu, kot-korú ko̰šó̰n puwǻsə! » äsrä́il ǻlə́n-jǻmə́l lo̰-

tó̰mo̰r-äít tälné puwǻsəstíl ilkíĺ, mišä́k-pū kōs tälné puwǻsəstíl. iń

pūkǻto̰ŋ naukótst. äsrä́il ńilí pöŋí mišä́k-pūné íl-šöurlús, täut-út́-

kər jú-wåktjǻtus. iń mišä́k-pū ås muś kul kə̄r jú-mińä́s, íl-ko̰jǻs.

5. kōrmə́t īné töu på̄sə́ jokts kåråúlåto̰ŋ. « jū-pūt́! » -

lǟnt ‒ « mətä́r ančéin-kår sṓskēt, äm paĺkús-pǟləm íl-ǟŋkem,

kulné wåktjíləm, nän tu-čöut kaitín ämä́n ńå̄to̰ŋ! » ti ĺäŋkə́l

kåltərəm-ǻšən mińä́s. ī-jət pǟlú kåt pöŋə́p äsrä́il lo̰-åšt jǟnt kål-

tə́rəm-sei. mišä́k-pū tī́kəs jokts, lo̰tə́ íl-surə́ntəkts. « ńo̰kó̰r-mǟs äm lāk

lo̰m íl-surə́ntəktsən? » ‒ kit́úläl kåt pöŋə́p äsrä́il ‒ « núŋək-pö́ŋən

äčä́l kiškä́lo̰ŋ wǟ́tlēn, əntä́m äm-pöŋəm? mäŋú älə́p ti mā-ut́t ī́kəm. »

mišä́k-pū so̰jtǻnt: « äm ǻlēm tit́! » äsrä́il tuwín purú åmǻĺt́ål: « nūn

äm-jitələm ǟ wåkǻto̰ŋ, nöu iń-pəl wə̄r-kår å̄́sən. » ‒ äm wə̄r-kår

å̄́səm, tä nūn ǟ mə́kətēm! » lotə-åšnǻl äsrä́il íl-wails. mišä́k-pūné

åmǻĺt́ål: « ti awrək-pöŋət åltə́n-jå̄mə́l ål, puwǻsəu år-kån ä́k-pårə́l,

kót-korú wo̰úŋ só̰wə, wǟ́lu! » kåt pö́ŋəp äsrä́il kōs tälné puwǻ-

səstíl, mišä́k-pū ås kōs tälné puwǻsəstíl. tit́i juní-pǟlt pūkǻto̰ŋ

naukótst. pǟl īt ärkíŋ pūkǻtlēt, mātən uk-kor ǟ mə́kətä́l. uk på̄st

mišä́k-pū wöwí íl-kulǻs, äsrä́ilnél purú jå̄ləmtåktǻl: « uk-pår šöm

rəpčä́sne šåut » ‒ lǟnt ‒ « ämä́nmi šǟkǻso̰ŋ tǟ́rtən! posó̰ŋ tå̄rə́m-

jitəl ås uk-pår íl-wǟkə́to̰ŋ wǟ́tlēm. » äsrä́ilné íl-tǟrtús. iń lailə́nəl paĺ-

kús-pǟl ko̰šə́ts, kulné wǻkt́əstə́l. wǻkt́əm paĺkús-pǟlné kul numö́

nårə́ kún-älméjus, jiwä́ni-pū́t nó̰ŋ-roktǻst. tū́ĺi kårǻtlēt, tī́ĺi kårǻtlēt:

ǟ-ńər ǟ wǟkǻtål, učǻk täutí íl-kårúlim ål. kún kajtó̰ŋ pilä́ntēt.

mišä́k-pūnət äsrä́il ti čöu-kålt kåltə́rəm-ǻst tåtúlåktlēt. mišä́k-pū

må̄́rəś ńōntím, wöwí ärún sōs. iń ås wuko̰tst. šåu-əm čolǻ wåkǻtst

mišä́k-pū äsrä́ilmi älä́stil, kåt pöŋí šåk šupú-šöurəstíl, tä́ut-ut́-kə̄r

šåk jú-påktəstíl. tit́í juní-pǟlt kulné mińä́s, ju-tōs: jiwä́ni-pū́t́

wṓnēt. « jū-pūt́! » ‒ lǟnt ‒ « kunä́k ǟ jisəné äm-på̄kəm ńå̄tó̰ŋ, äm

paĺkús-pǟl wǻkt́ålsəm nänä́n?! » jū-pūt́ åmǻĺt́lēt: « mäŋ ǟ-ńər ǟ

kiĺä́lsu. » mišä́k-pū åmǻĺt́ål: « jū-pūt́, iń mińíu tī́lnel ilkíĺ, tit́ åló̰ŋ

šåk kōrmúnåt äčä́l só̰wə.

6. mińä́ntēt, mińä́ntēt, úk-mət-čöut påo̰lnǻ joktǻntēt. paó̰l

jålə-pǟlt kwī́r-wåkné kul wṓnə. kwī́r-wåkné kulné jú to̰jǻntēt. kwī́r-

wåkné ä́ńčuk wəŋə́r sáĺəktǻl. kōrə́m jū́-pūńśít pojít lo̰-tó̰mo̰r-kít́ pöŋə́p

äsrä́il ńaulkǻtål. kwī́r wåkné kul tärä́si jú-puklä́tus, ajúw kə̄rutä́pəl

jú-kə̄rútus. äsrä́il kåsə́ts, tu-kun ajúw-šišt tṓńśi, ajúw ponšó̰ŋ ǟ šilä́nt.

ajúmə muś äsə́l tǟr jərəstíl, ti ässei ńilmí kwī́r-wåkné kuĺné jú-

möustíl, kōrə́m jū́-pūńśítmə jú-ńeléjəŋ wǟtä́lil. kōrə́m jū́ pūńśít

år-kån ešəm wəŋə́rəl wusté, äsrä́il ńilmí wəŋə́rtəl kún-kårtús. tuk

ajúw-šišt kånåú päts. kōrə́m jū́-pūńśít kun-kǟlst, äsrä́ilmi íl-

älä́sten, såkǻnä kún-påktúst, ǟ́mpətən jú-täjúst. íl-čöutkə́tst, årǻk

ä́jist. äm tut́ å̄lsəm, årǻk äm tōšəmné ǟ päts. - nūn majt, ämä́n

wå̄́j-čumlä́k!

© 2023 by Norbert Szilágyi. Proudly made by Wix.com

  • Facebook Classic
  • Soundcloud Classic
  • RSS Classic
  • Twitter Classic
  • Google Classic
bottom of page