Tavda Mansi Language
the analysed corpora of an extinct dialect of Mansi language
7. Tale of the copperman and prince (K)
Collected from:
"wahrscheinlich von Andrian Charitonovitš Matykov im Dorfe Janytškova" an der Tavda, 18. XII. 1903.
Source:
Kannisto, Artturi – Liimola, Matti (1951, 1955, 1956, 1958, 1959, 1963): Wogulische Volksdichtung I-VI. Band. Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia; Mémoires de la Société Finno-ougrienne, Helsinki.
III.16 (154-174)
å̄lst, kojå̄́st jükǟ́nǟt äńćük. kōrə́m püǟ́n å̄ls. tisǟ́tən šålkå̄́n
rōtst. šålkå̄́n ćimǟ́ miš kwǟls. äléńēr tṓlmək kåńćóls. ǟ́r
jīt koltå̄́m šålkå̄́n kolṓlå̄l. jinük püwī́mi kī́tstīl kårǻwlåtoŋ:
« tṓlməkme̬ jílpōskǟn, jǖ́tå̄tən! » lǟnt. mińǟs püwī́, kårǻwlåtoŋ
onts. ǖśtåwr ōnå̄́s jå̄ jílåjōs. koláit noŋkwǟ́ls: koltå̄́m šålkå̄́n
īkə́m, jíltolmå̄ntōs. jǖ́ jis, jüwín åmā́ĺt́å̄l: « koltå̄́m šålkå̄́n
jílkolols, ǟ tṓlmək ǟ́ wā́səm. » må̄t īt jét püwī kītǟ́nt: « mińən
šålkå̄́n kårǻwlåtoŋ! tōlməkme̬ jílpoon jå̄ ämǟ́n tī́ tå̄tən! » mińǟ́s
jet püwi, onts kårǻwlatoŋ. ōnå̄́s, kålå̄́s ǟ́ jēnt, jílkojå̄s jå̄ jílåjōs.
koláit noŋkwǟ́ls: koltå̄́m šålkå̄́n ī́kəm, kålå̄́s ǟ́ wās. jis jǖ,
jüwī́n åmā́ĺt́å̄l: « weś ī́ ōnå̄́səm, kålå̄́s ǟ́ wāsəm, ǟ́ šålkå̄́n koltå̄́m
jílkolōls. »
kórmət īt kärsə́mək püwī kītǟ́nt: « mińən, låtóm kårǻwlåtən, ä́l
kojin, poon tṓlməkme̬ jíl! ämǟ́n tī́ tå̄tən! » kärsəmk püwī mińǟ́s,
ónts kårǻwlåtoŋ, šålkå̄́n på̄kən ĺǟ́ onts, ǟ́ kojå̄nt, jījet ćewt jis
tōlmək, oksā́ĺkom, loté̬ oksā́ĺkår, peśt́ḗri oksā́ĺkår. lotḗ̬m jílkätstīl,
nåwké̬ts šålkå̄́n kåtóŋ. íńkår powṓs jil. « pä́tsən äm kǟtəmn »,
lǟnt. kǟtí jǖ́kätstīl. oksā́ĺkom loté̬m jílpištəstīl: « míńən iń jǖ́!
äm jüwǟ́nəm ǟ́wət́ən läǘn, äm jinǖ́ pålå̄́n pätsəm! » tåtå̄́stē̬l jǖ́,
näjǟ́rən kaĺ wǟrst, što: « älä́ńēr oksā́ĺkom šålkå̄́nmātå pṓsō. » näjǟ́r
läǘs: « tåtḗ̬n ämǟ́n tī́! » íńkårme̬ tåtå̄́stå̄n näjǟ́rən. näjǟ́r jílkit́ǖ́lst:
« ńēr šåwt šålkå̄́nənå̄ kolṓls? » äńćük åmā́ĺts: « ti šǻwt koltå̄́m
kolṓls. » äńćük šålkå̄́ne̬ mǟs näjǟ́rən korəmšāt sålkowail mäjǖ́s,
kärsə́mk püwī ćīnə́l mäjǘs, oksā́ĺkom t́emńítså̄n püklǟ́tǖs. näjǟ́rət
såtər kǻt kīts, štōpe̬ šǻk jåóltət oksā́ĺkom åŋlå̄́toŋ, ǖśkår ǟ́ ĺi
kåńćå̄́nt, kå̄́t tämə́ŋ oksā́ĺkålk ålā́t.
näjǟ́r püwī́ å̄ls. ińpə́l kärsə́mkår å̄ls. jäwtə́l ńēləl jånkḗ̬m
ilkǟ́ls. teél pǟtī́ti, ńēlé̬ t́emńítså åšən nóŋpäts. lōńćím ilkǟ́lǟl,
ńēlḗ̬m üŋ ǟ́ šīlǟ́ntīl. oksā́ĺkom lǟnt: « näü, ćiś, näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́,
ńokór mǟs lōńćå̄́ntå̄n? » « ńēlə́m t́emńítså tükmǟ́n nóŋpäts. »
oksā́ĺkom lǟnt: « mińən jǖ! kǟtə́n, lailə́n lokḗ̬m lōńćóŋ nåwkə́tən!
kwət́ ńokorəl me̬wən, näü ćə́l lōńćən! ǻśkosåńå̄l mäjǖ́skǟn,
pájtən lōńćī́m! jǻnkən åśkósəl jå̄ jäín tī́, t́emńítså̄me̬ jílpōnšən!
äm nüǘn ńēlə́n me̬ülə́m. » mińǟ́s jǖ́ näjǟ́rpǖ. kǟtí lailé̬ lokḗ̬m
lōńćóŋ nåwkə́ts. koš ńokórəl mäjǟ́ntīw, koš jå̄lə́mtå̄le̬w, tǖ
ćə́l lōńćå̄́nt. öŋkī́ läǘs: « ǻśkoslåmćə́kət råsté̬n tüwín, tük
rǻmktåkte̬m ilkǟ́li! » råstṓs åśkósåńå̄́l, ińkår üstī́l jå̄ påíts
lōńćím. künkwǟ́ls jå̄ jålnə́ŋ mińǟ́s t́emńī́tså på̄kən, pōnšəstē̬l.
oksā́ĺkom kwǟls kǘn, t́emńī́tsåtükmǟn kaksəs, ńēlé̬ üstī́l jå mästī́l
wǟńkǟ́n. « nṓ, wǟ́ńkǟ, īsə́nt ańćən ämǟ́nmī! kōn küík jískǟt
näǘn ämǟ́nmi ärǘlən, oksā́ĺkomme̬, äm tǘt jåltkə́tām. jomå̄́s
olmáin, ćiś! »
näjǟ́rt jåóltst, kit́ǟ́k kormǻk kȫt målå̄́s, jåóltst näjǟ́rt,
å̄tə́rt oksā́ĺkom åŋlå̄́toŋ. näjǟ́r kīts pé̬ŋkət t́emńī́tså̄n: « oksā́ĺ-
komme̬ tī́ tå̄té̬n! » mińǟ́st pe̬ŋkət, t́emńī́tså̄n jistǟ́: oksā́ĺkom
ī́kəm, tṓĺka mokól oksā́ĺpåkt ōné̬! jejī́m näjǟ́rən åmā́ĺtsət:
« t́emńī́tså̄t oksā́ĺkom ī́kəm, tōĺka mokól oksā́ĺpåkt ōné̬. » näjǟ́r
mińǟ́s tǘk åŋlå̄́toŋ, åŋlå̄́tstå̄n näjǟ́rt: kērt, mokól oksā́ĺpåkt ōné̬!
näjǟrət nåwkə́tst åmā́ĺt́ōŋ. « ńokór mǟs mänä́ümī ńowḗtstən jårṓnå̄l?
me̬ŋ šǻw kåsnå̄́ pónšləsō. » (ti ćä́üt ćükǘnnaiĺåŋ īkə́m å̄ls.) « me̬ŋ
jísǖ: oksā́ĺkomən ī́kəm. » näjǟ́r nåwkə́ts tük pe̬ŋkǟ́ni jåwå̄́loŋ,
nǻwstå̄nä måtáitlåtoŋ, kånå̄́ oksā́ĺkom kǘntǟrtǖs. näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́
jis jüwē̬ ńålkōrən: « äm aip wǟrsəm. ük på̄st jäwtə́l ńēləl ilkǟ́lsəm,
ńēlə́m t́emńī́tså åšən noŋpäts, oksā́ĺkomme̬ kǘntǟrtstəm. » tüt́
nåwkə́tst näjǟ́rət šärǟ́letüŋ: « pe̬ŋkī́ šäwrǘŋ laiké̬ ī́kəm, kǖćə́rəl
me̬ŋ jå̄ kītǘŋ mā́t näjǟ́rmān, tǘk míńī, kotáil šämī́ kårå̄́tå̄l. »
näjǟ́r läǘs mükǘr jikǟ́lüŋ, wå̄ts t́ǟ́t́kä sənpǻltå: « míńən tǖ́ jōr-
təle̬ mā́t näjǟ́r mān! »
tǟ́lst jå̄ mińǟ́st. näjǟ́rpǖ ǘt́ äjüŋ wǟts, ǟ́ kå̄t ǘt́äinī́kår ǟ́
pätǟnt. ǘk tošt wåŋkå̄́ wāstå̄. wåŋkå̄ på̄kən jistǟ́: üt́ košṓt å̄l. ńǟ́rsāĺt́
koróŋ nåwkə́tst, kwälǖ́ ponst. näjǟ́rpǖ toštå̄́nt t́ǟ́t́kä sənpǻlta:
« kätkə́tən kwälǖ́n, äm kårtṓsəmt üt́ ǟmə́rtən! » « ǟk, äm ǟ́ kätkə́tēm,
näü ämǟ́n nóŋkårttoŋ we̬wə́n ǟ́ jokte̬. kätkə́tən nüŋk! äm nüǘn
kǻrttē̬ləm noŋ. »
kätkə́ts näjǟ́rpǖ, tǟrtkə́ts wåŋkå̄́ küe̬r, ǟmə́rts kårtṓsəl ǘt́,
läǘs: « kǻrttən! » t́ǟt́kä sənpǻltå nåwst kǻrttoŋ, nóŋ miš ǟ́
kǻrttəstē̬l. « nämə́l pəntə́ltäktīw! näü sōn t́ǟ́t́kä sənpǻltå, ä́m
sowā́m näjǟ́rpǖ wǟńkä́. nämə́l ǟ pəntə́ltäktskǟn, noŋ ǟ́ kǻrttē̬-
ləm. nüŋk ǖrənt kåt kånšən! » näjǟ́rpǖ tüĺǟ́šämīm jiktst, tük ǖrī́t
kåt kånšəs. kǻrttəstē̬l noŋ. « kåtə́n tī́ mäin! » näjǟ́rpǖ kåtḗ̬m mästī́l
tüwín, kårtṓsüt́īm jǘwäistīl, we̬wī́ kǟ́n sōs. tüt́ī́ ti läǘs: « äm iń
näjǟ́rpǖ å̄səm, nä́ü t́ǟ́t́kä sənpǻltå å̄sən. äm mükǘr küe̬r ontā́m,
näü kōslǻ åšən óntən! »
óntst jå̄ mińǟ́st. mā́t näjǟ́r ōšən joktst. näjǟ́r külən kåjå̄́st.
näjǟ́r strećäitlåtstē̬l tänǟ́nmi. näjǟ́rpǖ jis, näjǟ́r kǟ́tpǟlīnǟl
jǖ́wänttəstīl näjǟ́rpǖmi. näjǟ́r ǟwít́i å̄ls. üstǟ́lǟn ottå̄́stē̬l näjǟ́r-
pǖmi, kit́ǖ́lüŋ nåwə́stē̬l: « ńokór äšən jísən? » « äm jísəm näü ǟwə́nən
ńōplåktoŋ. me̬wlə́n əntǟm ǟ́k? » « äm ǟwǘm me̬wlə́m näǘn: wē̬t kā́rme̬
å̄ī́tå̄n på̄šən, kōrə́m sōtkǟ́ kårǻwlåtən, ǘk kār jílkoltṓlskǟn,
äm nüǘn pe̬ŋkə́n jílšäwrī́ləm, ǟ́ koltōlskǟn, ǟwǘm komnå̄́ me̬w-
lə́m. » « äm t́ǟt́kä sənpǻltå̄m kårǻwlåte̬, ä́mk ǟ́ mińǟm. » t́ǟ́t́kä
sənpǻltå̄me̬ wå̄́tstē̬l: « på̄šən wē̬t kā́rme̬ å̄ī́tå̄n, sōtkǟ́ kårǻwlåtən,
koláit jǖ́på̄šən! ǘk kār jílkoltṓlskǟn, äm nüǘn pe̬ŋkə́n jílšäw-
rī́ləm. » tǖ́ på̄šəstē̬l kārətme̬, ǖśtåwr ōnå̄́s jå̄ jílåjōs. nóŋkīńt́əs,
ǘk kāré̬ pəl īkə́m. pe̬ŋkī́m täwī́tst, lōńćóŋ nåwkə́ts, īsī́n päts
oksāĺkom.
« ålå̄́kå̄t å̄́l äm jüǘmpǖ oksā́ĺkom. äm tüwī́n jomå̄́slåk
wǟ́rsəm, äćǟ́linǟl aitstəm. » oksā́ĺkom tüt́ jåltkə́ts. « ńokór mǟs,
jǖpǖ, küjǟ́llēn? » « konail jǖpǖ, ǟ́ küjǟ́lēm?! kārå̄́nəm jílkolōlst,
näjǟ́rən pe̬ŋkə́m jílšäwrīw. » « ä́l ćärkən! óntən ä́m šišə́mn, mińī́w
äm küləmn kȫśt́ī́w! » óntst jå̄ mińǟ́st. jistǟ́ oksā́ĺkom külən. jǘǟwǟni
kǘnläkətst, kǟtǟ́nīnǟl üjī́m jǖ́tōlå̄stå̄n, üstǟ́lǟn ottå̄́stå̄n, tä́itstǟn,
ä́itstǟn. oksā́ĺkom läǘs: « nō, iń mińī́w pe̬rǖ́! » jinǘk jüǟwī́n
läǘs: « mətǟ́rəl sailå̄́tən jüǘnpǖn! » tǖ mä́s tüwín kǟ́t́ōlk: « kōn
kǘik jískǟt näǘn, ti kǟ́t́ōlkme̬ räwǟ́lən, küikə́n šåk jorkṓlē̬lən. »
mińǟ́st tǖ jǻrən, oksā́ĺkom īkǘrts: « kārət, jåwltē̬n tī! » kārət jåwltst.
oksā́ĺkom mińǟ́s pe̬rǖ tǖ kǟt́ōlk räwǟ́ls: kålk jåltkə́tst, kǻn
šärjḗt kårtå̄́nt, kǻn tområ̄́ koškå̄́nt, kǻn ērkǟ́nt, kǻn porkå̄́nt.
tīní äini kǟ́n. äist, tīstǟ́, ērkst, porkst. kǟ́t́ōlke̬m pe̬rǖ́räwǟ́lstīl:
šǻk kolṓlst. kārå̄́ne̬m på̄́šəst jǖ́, näjǟ́r wastḗ̬l: tǖ pältīt wē̬t kār
å̄ls, ǟ tǖ́ påšå̄́nt kåtlṓ kār! « konáil kā́rt ńäǘrpǖ ottå̄́llāt?! äm
wḗ̬t kārəm å̄ls jå̄ kåtlṓ kār sōs! » tüt́ī́ šańík näjǟ́rpǖ ä́jtǟliw, tä́jtǟliw.
påstúk ćowå̄́ləŋ kült püwǟ́rǟl. näjǟ́rǟwnǟ tīnī́kårəl kītǟ́ntīw.
må̄t sōtkä å̄s kītǟ́ntiw kārt på̄šóŋ. på̄šəstē̬l ås tü jǻrən. kārt
ilkǟ́llēt, tǖ kårå̄́tē̬m ōnå̄́s, jílåjṓs. nóŋkīńt́əs: ǘk kāré̬ pəl īkə́m.
pe̬ŋkī́ täwī́tim lōńćóŋ nåwkə́ts: « íń pe̬ŋkə́m kolṓls. ålå̄́kå̄t
jüǘmpǖ oksā́ĺkom. äm tüwī́n jomå̄́slåk wǟ́rsəm, tǖ ämǟ́n ǘk på̄r
wǟ́rs jomå̄́slåk, íń ütnǟ́kä ǟ́ wǟri. » oksā́ĺkom tít́ jåltkə́ts. « ńokór
mǟs, jǖpǖ, lōńćå̄́ntān? » « kārå̄́nəm jilkolōlst. » « ä́l ćärkən! ontən
ä́m šišə́mn, mińī́w ä́m küləmn kȫšt́ī́w! » óntst jå̄ mińǟ́st. jistǟ́.
jüwǟ́niǟwit́ kǘnläkətst üńǖ́līm tōlå̄́stå̄n jǖ, üstǟ́lǟn ottå̄́stå̄n, årǻkå̄l
äitstǟn.
« iń mińī́w pe̬rǖ́! » oksā́ĺkom läǘs. « jét jüǟw, sailå̄́tən mətǟ́r
jüǘnpüün! » jet jüwe̬ǟw sailå̄́ts škåtúlk. « tit́ī́mi lokå̄́sən, täk
wālə́n, ńokór sowé̬! » šíšpiś ontst jå̄ mińǟ́st. jistǟ́ tü jǻrən. oksā́ĺ-
kom īkǘrts: « jåwltē̬n, kåtlṓ kār! » kārət jåwltst: sōs åntå̄́llō kār.
oksā́ĺkom läǘs: « kóĺt́ən tit́! kōn küik jískǟt, ämǟ́nmi ärǘlən, äm
tít́ sowā́m! » påstúk škåtúlkme̬ kǟtə́l lokå̄́stē̬l, ńe snái kotə́l kǻlk
jåwltst, åmā́ĺt́lāt: « küćéin, mäín äš mänä́wn! » tǖ läǘs: « jånkḗ̬n,
ērkī́n, porkḗ̬n! » kǻn ērkǟ́nt, kǻn porkå̄́nt. sōtkǟ́ målå̄́s, škåtulkme̬
lokå̄́stē̬l, šǻk kolṓlst. på̄šəstē̬l kārtme̬ jǖ näjǟ́rən. näjǟ́r kårå̄́ts:
å̄ls åjå̄́lt wē̬t kār näjǟ́r pält, iń sṓs åntå̄́llō kār! näjǟ́r åmā́ĺts:
« ńokór tit́ī́ t́ī́wå! wē̬t kārnå̄l åntå̄́llō kār sōs. ti påstúk ütnǟ́kä
ńi t́ǟ́t́kä sənpå̄́ltå, tǖ näjǟ́rpǖ sowé̬. » kārtme̬ på̄šəstå̄n jǖ orå̄́n
küe̬r, påstúk mińǟs ćowå̄ləŋ külən, tüt́ī́ lätpä́jǟliw, årǻkå̄l ä́jtǟliw.
näjǟ́rǟw påstúkən tīní äiní kīts.
ås koláitå̄n kwǟlst. näjǟ́rən wå̄tṓs: « pḗr sōtkǟ på̄́šən kā́rət!
jílkoltṓlskǟn, pe̬ŋkə́n jílšäwrī́ləm. » på̄šəstē̬l kā́rətme̬ tü jǻrən,
ōnå̄́s, püwǟ́rs jäwt, jílåjōs. šǻu əm ćōlå̄́ kojå̄́s, nóŋkīńt́əs: ǘk
kāré̬ pəl īkə́m! pe̬ŋkī täwī́t́īm lōńćóŋ nåwkə́ts: « iń pe̬ŋkə́m
ti kolṓls. ålå̄́kå̄t jüǘmpüüm å̄l, oksā́ĺkom, äm tüwī́m jomå̄slåk
ük på̄́r wǟrsəm, ǟ tü ämǟ́n kít på̄r jomå̄́slåk wǟrs. kórmət på̄r
wǟrí əm ǟ́k? » oksā́ĺkom tǘt́ jåltkə́ts. « jǖ́pǖ, ńokór mǟs lōńćå̄́n-
tān? » « kārå̄́nəm jílkolṓlst. » « ä́l ćä́rkən! óntən ä́m šišə́mn,
mińī́w ä́m küləmn kȫśt́ī́w! šǻk lā́k sowé̬. » šíšpiś ontst jå mińǟ́st.
joktst oksā́ĺkom külən. jüwǟ́ni ǟwǟ́ni kwälǟ́pst kǘn, lṓ åšnå̄l
ńärə́mtstǟn, kül küe̬r älmä́istǟn, üstǟ́lǟn ottå̄́stå̄n, årǻkå̄l ä́itstǟn,
lätpä́istǟn.
mińnī́på̄s jókts. oksā́ĺkom läǘs: « iń mińī́w, jǖpǖ! » kwǟlst
kün. « kärsə́m jüǟw, sailå̄́tən mətǟ́r jüǘnpüün! » kärsə́mk jüwī́ǟw
sailå̄́ts solotói ńåmə́rtk. « kǟtə́n åšt püwǟ́rtən, wālə́n ti ćä́wt,
ńokór sowé̬! » oksā́ĺkom läǘs: « nō, iń, jüǟwit́, nän šǻk sai-
lå̄́tstənnǻ tüwī́mi, iń ä́m sailå̄́tām. » küsǟ́səs, īkǘrts å̄ləp kaitəl:
« äm jomå̄́s lom śīwuškå, kasḗtən ti ämǟ́n! » śīwuškå kasēts tüwín,
läǘs: « ńokór kärä́k näǘn? » « ǟ́ ńokór ǟ́ käräk, sailå̄́tå̄le̬ləm
jǖ́püümn, näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́n. konail ämǟ́n kwåntå̄́lsən, tok äm
jǖpüümn, näjǟ́rwǟńkǟ́n kwåntå̄́lən! » šüē̬rə́l sailå̄́tstē̬l. wǟńkǟ́
šüé̬rmi kǟtín üstī́l, we̬wī́ kǟ́n sōs. loté̬ tämər onts, tümnə́ŋ wäi-
tə́ŋkårō sōs, ǘk ońćå̄́r küe̬rt jǘäjǟ́lnīlən. oksā́ĺkom läǘs: « pråśt́í
iń! mińən nüŋk kārå̄́nən på̄kən, lón jíltǟrtən! kōn kärä́k sowe̬,
küsǟ́sən, īkǘrtən å̄́ləp kaitəl, tük kasḗte̬ näǘn. » mińǟ́s näjǟ́rpǖ
wǟńkǟ́, kå̄́t kārǻne̬ å̄lst: kā́rt ilkǟ́llēt. jílwails, śīwuškǟtīm tǟ́rts-
tīl: « mińən, küĺä́itlåtən! kōn küsǟ́sēm, īkǘrtēm, ti ćä́wt kasētən
ä́m på̄kə́mn! » tük ńåmə́rtk pe̬ǘrmätäpts, jåltkə́ts ǟr tīnī́ äinī,
kålk jåltkə́tst, måltə́kəŋ šüē̬rə́ŋkårt, kǻn šärjḗt kårtå̄nt, kǻn
tområ̄́ koškå̄nt, kǻn ērkǟ́nt, kǻn porkå̄́nt.
näjǟ́rǟw oilå̄́ts ilǘŋ tǖ́ på̄kḗ̬n, åŋlå̄́toŋ, ńokór mǟs kā́rt kǟ́n
sowå̄́ntāt. jís, jålnə́ŋ kårå̄́ts, jílroktå̄s: kǻlk kǟ́n, måltə́kəŋ
šüē̬rə́ŋkårt, kǻn ērkǟ́nt, kǻn porkå̄́nt. näjǟ́rǟw läǘs: « tit́ī́
ńi påstúk, ǟ näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́ sowé̬. tüt́í årǻm ĺǖtkə́tǟl: «« äm näjǟ́rpǖ
å̄səm. »» ti šǻwt kå̄ntḗ̬nå̄t jískǟt, ä́m jüümn äćǟ́l sowé̬. » ńåmərt-
kå̄tē̬m pe̬ǘrmätäptstīl: šǻk kolōlst. näjǟ́rǟw jålnə́ŋ šåŋkwå̄́səs
jǖ́. påstúk kārå̄́nē̬m på̄šəst jǖ́ näjǟ́rən: šā́tkos kār jåmå̄́ntāt, sṓĺ
jílńowå̄nt. näjǟ́r tǘk pəl kǘnkaits, kārt på̄šóŋ ńåtå̄́nt. « ńokór
tämnəŋ sōs? tit́ī́ ńi påstúk, ütnǟ́kǟ näjǟ́rpǖ. » kārtme̬ på̄šəstå̄n
orå̄́n küe̬r. påstuk mińǟs ćowå̄́ləŋ külən, šańík lätpä́jǟliw näjǟrən.
šańik läǘs: « koláit tói wǟrüŋ kärä́k. »
kolájt kwǟlst. toikålk jåwå̄́lst, ükrå̄́t küe̬r kǻt päts: « äm kwältkə́t-
lēm, kōrə́mpe̬ŋkəp äsrä́il, mōrå̄́ küe̬rnǟ́l. näjǟ́r ǟwī́t́īm ämǟ́n
komnå̄́ ǟ́ mä́skǟt, kå̄nté̬ šǻk ä́lslīləm, tüküī́t́i šämī́ kǘnkåĺīləm. »
näjǟ́r läǘs šańī́kən: « tǻtən mōrǟ́ på̄kən! äsrä́ilmi jílälǟskǟn,
täk nä́ü nīn sowé̬, ǟ́ nä́ü jílälǖskǟn, täk tǘt́ pǖ́ś ǖlī́! äm äsrä́il
jitəl kå̄́ntlåktne̬ we̬ǘm īkə́m. » šańík näjǟ́rǟwmī üstī́l jå̄ mińǟ́st
mantå̄́l. påstúk, näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́, mińǟ́s ṓš künī́pǟlən, küsǟ́səs,
īkǘrts å̄́ləp kǟĺńī́l: « jomå̄́s lō śī́wüškä, kasḗtən ämǟ́n! » śīwüškä
šōmé̬m jís. « ńokór kärä́k näün, wǟńǘškä? » « mińī́w mōrǟ́
på̄kən, kōrə́mpe̬ŋkəp äsrä́il jitəl wåkå̄́toŋ! » tǟls śīwüškä åšən, mińǟ́s.
šańī́knǟt näjǟ́rǟümi jünī́pǟl joktstē̬l. läǘs: « ĺåk küe̬r mińī́wǟ
(mińī́w)! » näjǟ́rǟw läǘs: « милости проситъ ! mänä́ü
ńå̄́tən äsrä́il jitəl kå̄́ntlåktoŋ! » tǖ läǘs: « ämǟ́n ńḗr pätə́m äš?!
näü šańī́kən å̄l! » tük tǟ́rmińǟs, mōrǟ́ på̄kən jókts, lotḗ̬m jílkätst,
kǟ́t́ōlkəl räwǟ́ls: kwǟlst kålk, jåltkətst šärjḗtət, tområ̄́t, kån jån-
kå̄́nt, kǻn porkå̄́nt. šańík näjǟ́rǟwmi tåtḗ̬m ottå̄́st, tük kōkå̄́
küe̬r mińī́m jíltoitkəts. äsrä́il kwǟlǘŋ nåwkə́ts mōrǟ́nǟl läǘs:
« näjǟ́rǟw tåtṓs əntǟm ǟ́k? » näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́ läǘs: « tåtḗ̬m å̄l:
tōšə́n pǟ́lråstən! » mińǟ́s tǖ́ jōrtə́le̬ wåkå̄́toŋ, kōrə́m pe̬ŋkí šäǘrs-
tīl, loté̬ tämər onts jå̄ mińǟ́s jǖ́. näjǟ́rǟw läǘs tüwín: « äm
tät́ǟ́m külən kå̄́in ćǟ́i, årǻk äjüŋ! » näjǟ́rpǖ läǘs: « äm šåu
på̄r å̄lsəm näü jüǘn kült, ä́jsəm, tī́səm. » tük mińǟs, ōš på̄kən
jokts, jomå̄́s lotḗ̬m tǟrtst: « mińən küĺä́itlåtən! kōn küsǟ́sēm, īkǘr-
tēm, ti ćä́wt kasḗtən! » šańík kårå̄́ts: å̄́ləp jílmińǟs. jis näjǟ́rǟw
på̄kən: » läün što äsrä́il ämǟ́n älǖs! ǟ́ läǘskǟn, ärī́ćǟkəl
tit́šä älī́ləm. » näjǟ́rǟw läǘs: « kǟ́k ǟ́ läwḗ̬m?! » mińī́m ärī́ćǟkīm
ǖrə́l oćå̄́ltst jå̄ jǖ́ mińǟst. jǖ́ jistǟ́, näjǟ́rən läǘs šańík: « ämǟ́n
kōrə́mpe̬ŋkəp äsrä́il äríćǟkəl älǖ́s. » näjǟ́r läǘs: « koláit toi wǟ-
rī́n! »
koláit kwǟlst, toi jåwå̄́loŋ nåwkə́tst. ükrå̄́t küe̬r kåt päts: « äm
kwältkə́tlēm, kǻtpe̬ŋkəp äsrä́il. näjǟ́r ǟwī́t́īm ämǟ́n komnå̄́ ǟ́
mäskǟt, kå̄ntå̄́ne̬ šǻk ä́lslīləm, tüküī́t́ī šämǟ́nī kǘnkåĺīləm. » näjǟ́r
läǘs: kōrə́mpe̬ŋkəp äsrä́ilmi älǟ́stən, täk mińī́n mōrǟ́ på̄kə́n!
kåtpe̬ŋkəp äsrä́ilmi jílälǟskǟn, täk nä́ü nin sowe̬, nä́ü jilälǖskǟn, täk
pǖ́ś tüǘl tåtḗ̬l! » mäškə́tst jå̄ mińǟ́st. näjǟ́rpǖ kwǟls jå̄ mińǟ́s ṓš
künī́pǟlən, küsǟ́səs, īkǘrts å̄́ləp kǟĺńī́l: « äm jomå̄́s lom śīwüškä,
kasḗtən äm på̄kə́mn! » śīwüškä kasḗts tǖ́ på̄kḗ̬n, läǘs: « ńokór kärä́k
näǘn, näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́? » wǟńkǟ́ läǘs: « mińī́w kåtpe̬ŋkəp äsrä́il
jitəl wåkå̄́toŋ! » tǟls jomå̄́s lō åšən, mińǟ́s, jünī́pǟl joktstå̄ne̬. näjǟ́rǟw
läǘs: « mänä́ü ńå̄tən kåtpe̬ŋkəp äsrä́il jitəl kå̄ntlåktoŋ! » näjǟ́rpǖ
läǘs: « ämǟ́n ńḗr pätə́m äš nä́n mǟsə́nǟ kå̄́ntlåktoŋ?! » tänǟ́nnǟl
mińǟ́s tǟ́r. šańík näjǟ́rǟwmi jårē̬n ottå̄́st, tük mińim toitkə́ts
kōkå̄́ küe̬r. å̄́ləp näjǟ́rpǖ škåtúlkǟtīm lokå̄́st: jåltkə́tst kǻlk,
kǻn šärjḗt kårtå̄nt, kǻn tområ̄́ koškå̄nt, kǻn ērkǟ́nt kǻn porkå̄́nt.
škåtúlkǟtīm lokå̄́st: šǻk kolṓlst.
äsrä́il kwälǟ́nt mōrǟ́nǟl: « näjǟ́rǟw tåtṓs əm ǟ́k? » näjǟ́rpǖ läǘs:
« tåtḗ̬m å̄l. » loté̬ åšən ónts jå̄ mińǟ́s. nåwkə́tst wåkə́toŋ (wåkå̄́toŋ):
kåt pe̬ŋkí šäwrstīl. mińǟ́s näjǟ́rǟw på̄k sai. näjǟ́rǟw läǘs: « we̬wə́ŋ
å̄ləp, we̬ītə́ŋ kom, äm jüǘm külən kå̄jín tī́ŋ-äjüŋ! » å̄ləp läǘs
tüwín: « äm nä́ü jün kült šǻu tīsəm, äisəm. » mińǟ́s tüwīnǟl. näjǟ́r
ōš på̄kən jokts, loté̬nå̄l waíls, läǘs: « mińən, äm jomå̄s lom, å̄jī́tå̄t
küĺä́itlåtən! kōn äm küsǟ́sēm jå̄ jīkǘrtēm, ti ćäüt kasḗtən äm på̄kəmn! »
mińǟ́s, ćowå̄ləŋ külən kojå̄́s. šańík näjǟ́rǟw på̄kən jis, äríćǟkīm
ǖrə́l oćå̄́ltst. « läǘn, što kåtpe̬ŋkəp äsrä́il ämǟ́n älǖ́s äríćǟkəl! »
näjǟ́rǟw läǘs: « läwḗ̬m, što näǘn älǖ́s. » mińǟ́st jǖ́, jǖ́jistǟ́, nä-
jǟ́rən åmā́ĺts: « kåtpe̬ŋkəp äsrä́il ämǟ́n älǖ́s äríćǟkəl. » šańík lǟnt:
« toi wǟrüŋ käräk. » näjǟ́r läǘs: « koláit miš ráćən, ǻs mətǟ́r äl
sowé̬! » näjǟ́rǟw ćowå̄ləŋ kül tärǟ́s tǟrǖ kårå̄́ts: påstúk kojī́. oilå̄́ts:
« ütnǟ́kä tit́ī́ näjǟ́rpǖ sowé̬. »
koláit kwǟlst. tóikålk jåwå̄́loŋ kärä́k. kåt päts ås ükrå̄́t küe̬r:
« äm, åntå̄́lōpe̬ŋkəp äsrä́il, kwältkə́tlēm. näjǟ́r ǟwī́t́īm ämǟ́n komnå̄́
ǟ́ mäskǟ́t, kå̄nté̬ šǻk älslī́ləm, tüküī́t́i šämī́ kǘnkåĺīləm. » näjǟ́r
šańíkən läǘs: « mińī́n ńewestå̄n jōrtəl mōrǟ́ på̄kən! ti äsrä́jlmi jílä-
lǟskǟn, täk ti ćä́wt tói wǟriw. ǟ́ nä́ü jilälǖskǟn, pǖ́s tǘt́ ǖlí! » ńewés-
tå̄te̬ üjī́m mińǟ́st. näjǟ́rpǖ påstúk mińǟ́s ṓš künī́pǟlən, küsǟ́səs,
īkǘrts å̄́ləp kǟĺńī́l: « äm jomå̄́s lom, śīwüškä, kasḗtən äm jilī́pǟləmn! »
śīwüškä kasḗts. « ńokór slūšp mänä́ü? » « mänä́ü slūšp åntå̄́lōpe̬ŋkəp
äsräil jitəl wåkå̄́toŋ. » śīwüškä läǘs: « näjǟ́rwǟńkǟ, mänä́ü tit́ī́ tär-
kǖ́t́ǟŋ slūšp sowé̬. » onts wǟńkǟ́ jomå̄́s lō åšən, mińǟ́s mōrǟ́
på̄kən jis. lotḗ̬m jílkätst, ńåmə́rtk pe̬ǘrmätäpts: jåltkə́tst kǻlk,
måltə́kå̄n šüe̬rǟ́nnǟt, tområ̄́, šärjḗt, kǻn jånkå̄́nt, kǻn porkå̄́nt.
šańík näjǟ́rǟwmī ottå̄́st, tük kōkå̄́ küe̬r košṓn toitkə́ts. äsrä́il nåw-
kə́ts kwǟlǘŋ mōrǟ́nǟl, iśkə́rts: « näjǟ́rǟw tåtḗ̬m å̄́l əm ǟ́k? » näjǟ́rpǖ
läǘs: « tåtḗ̬m å̄l. » mińǟ́s äsrä́il på̄kən, nåwkətst wåkə́toŋ. šǻu
wåkå̄tst. näjǟ́rpǖ sōĺ küe̬r sålpə́n kōrən mińǟ́s, äsrä́il tṓĺkä šänšpe̬ŋ
kōrən. näjǟ́rpǖ näwtím näwtim kōrə́m pe̬ŋki šäǘrstīl. ås tåtólåktē̬m
kōrə́m pe̬ŋki šäǘrst. pēr kōrəm pe̬ŋkī šäwrə́m ćäwt kǟtī́ jíltåwtós.
mińǟ́s näjǟ́rǟw på̄kən. näjǟ́rǟw tǖ́ kǟtī́mi jílwastē̬l, låwtå̄́n
šǟĺī́m kít́ mān mänə́mtstīl, näjǟ́rpǖ kǟtmī́ jǖ́kätstīl, pǟlī́ kəséjī
küe̬r me̬üstīl. loté̬ åšə́n tǟls jå̄ mińǟ́s. näjǟ́rǟw läǘs: « kå̄ín äm
tät́ǟ́m külən tī́ŋ-äjüŋ! » näjǟ́rpǖ läǘs: « äm šǻw tīsəm äisəm
näü tät́ǟ́n kült. » šåŋkwå̄səs, näjǟ́r ōš på̄kən jókts lotḗ̬m tǟrī́tst:
« mińən, äm jomå̄́s lom, küĺä́itlåtən å̄jítå̄t! » tük mińǟ́s, ćowå̄́ləŋ
külən kojå̄́s, jílåjōs. šańík kōkå̄́ küe̬rnǟl ńårs näjǟ́rǟw på̄kən,
äríćǟkīm ǖrəl oćå̄́ltst, näjǟ́rǟwn läǘs: « läǘn, što åntå̄́lōpe̬ŋ-
kəp äsrä́il ämǟ́n älǖs äríćǟkəl! ǟ läǘskǟn, äm näǘn tít́šä ärí-
ćǟkəl älī́ləm. » « käk ǟ́ läwḗ̬m?! »
mińǟ́st jǖ́, jǖ́ jistǟ́. näjǟ́r ćäǘts, ǟwít́ī lä́lt tåtṓs jǖ́. nåṓs
årǻkå̄l äítüŋ šańíkmi. « koláit toi wǟrüŋ käräk. » näjǟ́rǟw mińǟ́s
jå̄ ćowå̄́ləŋ kül tärǟ́s tǟrǖ kårå̄́ts: påstúk kojī́, kǟtī́ kǟ́t́ōlkəl
jǖ́pērīm å̄l. näjǟ́rǟw šä́müt́i kǘnpäts: « wót, kån näjǟ́rpǖ! » lǟnt.
pe̬rǖ́mińǟ́s. näjǟ́r pält ńi årǻk wǟrüŋ, ńi sårå̄́ pītüŋ, šåk täšə́n
å̄l. tóikålk jåwå̄́lōst. näjǟ́rǟw läǘs jüwín: « påstuk käräk toinǻ
wå̄toŋ. mänä́ü šǻwttå̄l kā́r jåwå̄́ls, ǘk på̄r pəl årǻkrǘmkǟl ǟ́
äitstən. » šańík lǟnt: « kotáil tüwī́ tī́ kåså̄́loŋ lā́k kålk kålən?! »
näjǟ́rǟw läǘs: « äm mińḗm, ä́mk wå̄́tē̬ləm. » mińǟ́s näjǟ́rǟw, tōs
ćowå̄́ləŋ külən, pättǘŋ nåwst: « kwǟ́lən noŋ! jä́in toi äjüŋ! » påstúk
läǘs: « äm ńḗr kiškǟ́lēm?! » näjǟ́rǟw nǻwst üńǖ́lüŋ: « kwǟlən,
jä́in! nä́ü å̄sən näjǟ́rwǟńkǟ, ǟ́ ńī tüt́ī́. » wǟńkǟ́ läǘs: « nō, míńən!
äm jím. »
näjǟ́rǟw mińǟ́s, årǻk äitüŋ nåwkə́ts. påstúk jís äjíw kōrən
onts. näjǟ́rǟw må̄t šäikǟ́šop årǻk pońå̄́s, šańī́kīn närǖ́ts, šańī́ki
kít́ kǟtəl pōkə́ts, kit́ä́k på̄r ńä́lts, jílpāŋləs. tóikålkən nåwkə́ts
äitǘŋ, ǟ́ kån ǟ́ pōkə́tå̄l. näjǟ́rǟw läǘs: « äm påstúkən äitī́ləm. »
påstúk på̄kən jís, ćärkǟ́mi närǖ́tst, påstúk ćärkǟ́mi üstī́l jå̄ ǘk
på̄r jǘäistīl. näjǟ́rǟw jǖ́ńǖlstīl: « wót, kånå̄ äsrä́ilǟt ä́lslǖst! tikä́in
näjǟ́rpǖ wǟńkǟ́, ńi tüt́í påktə́ŋpoipkår! åntå̄lōpe̬ŋkəp äsrä́ilǟn
kǟtī́ jǖtåwtōs, äm låwtå̄́nšǟĺəm kít́ mān mänə́mtstəm, tikä́in, kǟtí
jǖ́kätstəm. » näjǟ́r läǘs: « māt pǟli kå̄t å̄l šǟĺə́n? » kəséjī küe̬rnǟl
kǘnüstīl: « tikä́in, šǟĺə́m! » näjǟ́rən jílpištīm jilmårtōs, šåk läǘst:
« tikä́in näjǟ́rpǖ! » näjǟr läǘs: « näü konáil nämə́n tüwī́n mästən? »
näjǟ́rpǖ läǘs: « äm kärsə́mn å̄lsəm, ǘt́ äjüŋ wǟtsəm, tü ämǟ́nmī
wåŋkå̄́ küe̬r jǖ́tǟrtstīl, noŋ ǟ́ kǻrttå̄lē̬l, äm(ǟ́n) wåŋkå̄́ küe̬rt kå̄lóŋ
kǟšə́m ǟ́ sōs, nämə́m tüwī́n mästə́m. » näjǟ́r å̄śtəs šańī́kən, näjǟ́rpǖn
läǘs: « näjǟ́rošĺå̄́me̬ ā́ŋkən jíl jǻ kwət́ kót tå̄tən! » šańík kǘnwåk-
t́ōs, näjǟ́rpǖ ńewéstå på̄kən ottōs. pińćǟ́tläktst, näjǟ́r jílmäts.
wǟńkä́ näjǟ́rǖ ottōs. šańík ćüśkå̄́t tä́jtüŋ tośtṓs.